کشاورزی

به طور کلی استان همدان از جمله مناطق بااهمیت و مستعد کشاورزی در کشور به شمار می‌رود و اراضی آن در سطوح وسیع زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی است. کشاورزی اصلی در منطقه به گندم و جو اختصاص دارد و زراعتهای عمده دیگر عبارتند از سیب زمینی، صیفی جات، علوفه (شبدر و یونجه)، جالیز و سیر. باغات انگور بخشی وسیع از این ناحیه را فرا گرفته‌است. همچنین قلمستان‌های بید و تبریزی در حاشیه رودخانه یکه چای و دشتها به چشم می‌خورد. علاوه بر موارد مذکور درختان چنار، سنجد، نارون، زبان‌گنجشک، افرا، اقاقیا و انواع گل سرخ‌های صحرایی در مناطق مختلف وجود دارد. نزولات جوی بر اساس طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن و آمبرژه، آب و هوای بخش لالجین به ترتیب نیمه خشک و نیمه خشک سرد است. آب و هوای این منطقه در تابستان، معتدل و خشک و در زمستان نسبتاً سرد و مرطوب است. دوره یخبندان طولانی است (بیش از چهار ماه) و از آذر آغاز شده، تا فروردین ادامه دارد. 3/136 روز متوسط ایام یخبندان نشان دهنده برودت شدید هوا در زمستان است. در تابستان نیز به علت شدت تابش آفتاب شرایط آب و هوایی گرم و خشک فراهم می‌شود. بارندگیهای منطقه همدان عمدتاً ناشی از توده‌های هوایی مدیترانه‌است که از غرب کشور وارد می‌شود. پس از آن می‌توان جریانات واصله از سوی شمال غرب را که از دریای سیاه و مناطق شمالی اروپا نشأت می‌گیرد، نام برد. موقعیت منطقه و ارتفاع زیاد آن سبب می‌شود که توده‌های هوایی مرطوب و باران زا که به ویژه از غرب وارد کشور می‌شوند، قسمت اعظم رطوبت خود را در منطقة مورد مطالعه نازل کنند. بارندگی در سالهای مختلف بین ۱۸۰ میلیمتر تا ۵۰۰ میلیمتر در سال متغیر است. در سالهای کم باران مانند سال ۱۳۶۴ متوسط بارندگی 4/179 میلیمتر بود در حالی که در سال ۱۳۶۵ 6/419 میلیمتر بوده‌است. متوسط نزولات جوی در دو ایستگاه پایگاه هوایی شهید نوژه و فرودگاه همدان در طول سالهای ۱۹۶۴-۸۳ (همدوره بیست ساله) به ترتیب 5/309 و 7/305 میلیمتر است؛ یعنی به طور متوسط بارندگی در منطقه مورد بررسی 6/307 میلیمتر است. توزیع فصلی و درصد بارندگی در منطقه مذکور و در طول همین سالها بدین شرح گزارش شده‌است: بهار۲۷٪ تابستان5/2٪ پاییز2/28٪ زمستان3/34٪ بارندگی در فصل زمستان به صورت برف و در فصل بهار و اوایل پاییز به صورت باران است. تابستانها معمولاً خشک و بدون بارندگی است و به ندرت رگبارهای زودگذر مشاهده می‌شود. متوسط نزولات فصلی و سالانه نمره نسبی به درصد بدین صورت است: بهار 5/47٪ تابستان5/33٪ پاییز5/57٪ زمستان ۷۰٪ درصد رطوبت نسبی سالانه 5/52است (۸۳-۱۹۶۴). باد: متوسط سالانه فراوانی هوای آرام در ایستگاه فرودگاه ۶۷٪ دیده بانیها را شامل می‌شود؛ بنا بر این در ۳۳٪ دیده بانیهای این ایستگاه وزش باد ثبت شده‌است. بیشترین فراوانی هوای آرام در مقیاس ماهانه و فصلی به ترتیب مربوط به ماه ژانویه (دی) با 3/80٪ و فصل پاییز (2/47٪) بوده و کمترین آن در آوریل (فروردین) با 9/47٪ و فصل بهار (5/45٪) است. با توجه به داده‌های دو ایستگاه مذکور بادهای غالب در استان عبارتند از: ۱- شمال غرب و غرب که بیشتر در فصل بهار و زمستان می‌وزند، اکثراً مرطوب و بارانزا هستند. این بادها ۴۸ روز از سال می‌وزند. ۲- غربی- شرقی ۱۰۸ روز از سال این بادها استان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و بیشتر در فصل پاییز می‌وزند. ۳- جنوب غربی- شمال شرقی این بادها بیشتر در تابستان وزش دارند و ۳۶ روز از سال استان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ۴- بادهای محلی که بر اثر اختلاف ارتفاع بین دشتهایی نظیر سیمینه رود – که بخش لالجین در آن واقع شده- و ارتفاعات الوند و آلمه قولاق (یا آلمه بولاغ) که موجب اختلاف فشار گردیده، سبب می‌شود که توده‌های هوا به راحتی این دشت را تحت تأثیر قرار دهند و بادهای مختلف ایجاد کنند. مهم ترین این بادها عبارتند از: ۱- باد شمال که از اواسط اسفند تا اوایل اردیبهشت با جهت شمال غربی، جنوب شرقی می‌وزد و جزء بادهای مرطوب و باران زاست و نزولات آن برای کشت دیم مفید است. اهالی لالجین و روستاهای اطراف معتقدند که این بادها گرم بوده، باعث ذوب شدن برفها می‌شود. ۲- آق یل با جهت جنوب غربی- شمال شرقی که در فصل تابستان می‌وزد و زارعان با استفاده از آن، خرمنهای خود را باد می‌دهند. به طور کلی استان همدان با متوسط 4/10 گره سرعت باد از مناطق بادخیز کشور به شمار می‌رود و نیمة شمالی و دشتهای آن بخصوص همدان، بهار و لالجین از عمده‌ترین مناطق بادخیز استان است.